در میان پهنههای وسیع و خشک استان یزد، در نزدیکی شهری که نامش با صنعت و معدن، به خصوص سنگ آهن چغارت، گره خورده، گنجینهای طبیعی و شگفتانگیز به نام کویر بافق یا به طور دقیقتر، ریگزار درانجیر، آرمیده است. این کویر که در شرق شهر بافق گسترده شده، برخلاف تصور اولیه از یک منطقه صنعتی، یکی از بکرترین، آرامترین و زیباترین عرصههای کویری ایران را به نمایش میگذارد. کویر درانجیر با تپههای ماسهای بلند و عظیم، چشماندازهای بیکران و سکوتی عمیق، مقصدی ایدهآل برای آن دسته از کویرنوردان و طبیعتگردانی است که به دنبال تجربهای اصیل و به دور از هیاهوی مناطق توریستی شلوغ هستند. این منطقه، تابلویی بینظیر از عظمت طبیعت است که در آن، رملهای نرم و روان در همسایگی نخلستانهای استوار بافق و کوههای سرسخت معدنی، منظرهای از تضادهای دیدنی را خلق کردهاند و سفری خاطرهانگیز را برای هر کاوشگری رقم میزنند.
موقعیت جغرافیایی و مسیرهای دسترسی به ریگزار درانجیر
ریگزار درانجیر در موقعیتی استراتژیک در شرق شهرستان بافق و در حاشیه جاده ارتباطی بافق به بهاباد قرار گرفته است. این دسترسی نسبتاً آسان، یکی از مزیتهای این کویر برای شروع یک ماجراجویی است. برای رسیدن به قلب این ریگزار، پس از خروج از شهر بافق به سمت شرق، میتوان از طریق جادههای فرعی متعددی که از جاده اصلی منشعب میشوند، وارد پهنههای شنی شد. با این حال، باید توجه داشت که این جادههای فرعی خاکی بوده و برای پیمایش امن و ورود به اعماق کویر درانجیر، استفاده از خودروهای دو دیفرانسیل (آفرود) امری ضروری و حیاتی است. زمینهای این منطقه در برخی نقاط ممکن است سست و فریبنده باشند، بنابراین حرکت بدون راهنمای محلی آشنا به منطقه و تجهیزات کافی، به هیچ عنوان توصیه نمیشود. بهترین راه برای تجربه کامل این کویر، هماهنگی با گروههای کویرنوردی معتبر یا راهنمایان باتجربه در شهر بافق است تا بتوان با خیالی آسوده به کشف زیباییهای پنهان آن پرداخت.
تپههای ماسهای مرتفع: شکوه و عظمت ریگزار درانجیر
آنچه کویر بافق (درانجیر) را به مقصدی خاص برای کویرنوردان حرفهای تبدیل کرده، وجود تپههای ماسهای بسیار بلند و عظیمالجثه است. ارتفاع برخی از این رملها به دهها متر میرسد و از نظر فرم و شکل، تنوع بالایی دارند. این تپهها که حاصل وزش بادهای دائمی در طول هزاران سال هستند، شیبهای تند و خطالرأسهای تیزی را ایجاد کردهاند که صعود به آنها چالشی جذاب و نفسگیر است. پاداش رسیدن به قله این تپهها، چشماندازی ۳۶۰ درجه و فراموشنشدنی از دریای بیانتهای شنهای طلایی است که تا افق ادامه دارد. بازی نور خورشید در ساعات طلایی طلوع و غروب بر روی این تپهها، سایههای بلند و کشیدهای ایجاد میکند که مناظری بیبدیل و فوقالعاده برای عکاسان طبیعت و منظره به شمار میرود. بافت نرم شنها و سکوت مطلق حاکم بر این منطقه، حسی از آرامش و اتصال عمیق با طبیعت را به وجود میآورد که تجربه آن در کمتر جایی ممکن است.
آفرود، سافاری و سندبوردینگ: اوج هیجان در کویر بافق
وسعت زیاد و وجود تپههای ماسهای بلند با شیبهای متنوع، کویر درانجیر را به یکی از بهترین پیستهای طبیعی برای تفریحات هیجانانگیز کویری تبدیل کرده است. این منطقه مقصدی محبوب برای گروههای آفرودسوار است که با خودروهای مجهز خود، به دل تپهها زده و مهارتهای رانندگی خود را در یکی از چالشبرانگیزترین زمینهای ایران به بوته آزمایش میگذارند. هیجان بالا رفتن از یک رمل بلند و سرازیر شدن از سمت دیگر آن، تجربهای سرشار از آدرنالین است. علاوه بر آفرود، سافاری در گستره وسیع کویر و تماشای مناظر با سرعت، یکی دیگر از فعالیتهای پرطرفدار است. همچنین، شیبهای تند و نرم تپههای ماسهای، موقعیتی عالی برای سندبوردینگ (اسکی روی شن) فراهم آورده و جوانان و علاقهمندان به ورزشهای مهیج میتوانند ساعتها به این تفریح جذاب بپردازند و از فراز بلندترین تپهها به پایین سر بخورند.
کمپینگ و رصد ستارگان: تجربه آرامش در سکوت کویر درانجیر
فراتر از هیجان و ماجراجویی، کویر بافق پناهگاهی برای جویندگان سکوت و آرامش است. به دلیل فاصله قابل توجه از آلودگی نوری شهرهای بزرگ، آسمان شب در ریگزار درانجیر یکی از تاریکترین و پرستارهترین آسمانهایی است که میتوان در ایران مشاهده کرد. برپایی کمپ در یک نقطه امن و مناسب در دل کویر و گذراندن شب زیر گنبد میناکاری آسمان، تجربهای عرفانی و به یاد ماندنی است. در شبهای صاف، کهکشان راه شیری با وضوح خیرهکنندهای قابل رویت است و این منطقه را به یک سایت رصدی فوقالعاده برای منجمان آماتور و حرفهای و همچنین عکاسان نجومی تبدیل میکند. گوش سپردن به سکوت مطلق شب کویر، که تنها با وزش باد بر روی شنها شکسته میشود، فرصتی برای مراقبه و رهایی از استرسهای زندگی روزمره و بازیافتن آرامش درونی است.
شهر بافق: دروازهای به کویر و گنجینهای از تاریخ و صنعت
سفر به کویر درانجیر بدون گشت و گذار در شهر میزبان آن، بافق، کامل نخواهد بود. بافق شهری با دو چهره متفاوت و جذاب است؛ از یک سو شهری صنعتی که حیات اقتصادی آن به معادن غنی سنگ آهن، فسفات و سرب و روی وابسته است و از سوی دیگر، شهری تاریخی با نخلستانهای انبوه و سرسبز که خرمای آن شهرت دارد. بازدید از نخلستانهای وسیع بافق و چشیدن طعم خرمای شیرین آن، تجربهای دلپذیر است. همچنین، قدم زدن در بافت تاریخی شهر، هرچند که بخشهایی از آن در زلزلههای گذشته تخریب شده، هنوز هم میتواند شما را با حال و هوای زندگی در حاشیه کویر آشنا کند. تضاد میان عظمت تجهیزات معدنی و آرامش نخلستانها، خود یکی از جاذبههای منحصر به فرد سفر به بافق است که درک عمیقتری از زندگی در این منطقه کویری به دست میدهد.
جاذبههای اطراف بافق: از روستای باقرآباد تا منطقه حفاظتشده
شهرستان بافق تنها به کویر و معدن خلاصه نمیشود و جاذبههای تاریخی و طبیعی دیگری را نیز در اطراف خود جای داده است. یکی از این جاذبهها، روستای تاریخی باقرآباد است که با قلعهای کوچک و زیبا و خانههایی که به سبک معماری کویری ساخته شدهاند، مکانی دیدنی برای علاقهمندان به تاریخ است. اما شاید مهمترین جاذبه پیرامون بافق، منطقه حفاظتشده کوه بافق باشد. این منطقه کوهستانی که در جنوب شرقی شهر قرار گرفته، یکی از مهمترین زیستگاههای حیات وحش در مرکز ایران است. این منطقه پناهگاهی امن برای گونههای نادری همچون یوزپلنگ آسیایی و گورخر ایرانی محسوب میشود و اهمیت اکولوژیکی بسیار بالایی دارد. بازدید از این مناطق (با رعایت اصول زیستمحیطی و هماهنگی با سازمان محیط زیست) میتواند بُعد دیگری به سفر کویری شما اضافه کند.
حیات وحش منحصر به فرد: زیستگاه گونههای نادر در حاشیه کویر
همجواری کویر درانجیر با منطقه حفاظت شده کوه بافق، باعث شده تا حاشیه این ریگزار از نظر حیات وحش غنیتر از بسیاری از کویرهای مرکزی ایران باشد. هرچند در اعماق ریگزار حیات بسیار محدود است، اما در مناطق مرزی و دشتهای اطراف، میتوان شانس مشاهده گونههای جانوری ارزشمندی را داشت. این منطقه زیستگاه حیواناتی نظیر جبیر، کاراکال، روباه شنی، گربه شنی و انواع جوندگان و خزندگان است. از همه مهمتر، این ناحیه به عنوان یکی از کریدورهای حرکتی یوزپلنگ آسیایی شناخته میشود. وجود این گونههای ارزشمند، اهمیت حفاظت از اکوسیستم کویر بافق و مناطق اطراف آن را دوچندان میکند و از گردشگران انتظار میرود که با حداکثر احترام با طبیعت و حیات وحش آن برخورد کرده و هیچ اثری جز ردپا از خود به جای نگذارند.
بهترین زمان سفر و نکات ایمنی برای پیمایش کویر درانجیر
همانند سایر مناطق کویری، بهترین زمان برای سفر به کویر بافق (درانجیر)، فصول معتدل سال یعنی پاییز (از مهر تا آذر) و اوایل بهار (از اسفند تا اواسط اردیبهشت) است. در این ایام، دمای هوا در طول روز برای فعالیتهای فیزیکی مناسب بوده و شبها نیز سرمای قابل تحملی دارد. سفر در فصل تابستان به دلیل گرمای شدید و سوزان منطقه به هیچ وجه توصیه نمیشود و میتواند خطرناک باشد. زمستانهای این منطقه نیز سرد و خشک است و برای کمپینگ نیازمند تجهیزات حرفهای زمستانی است. رعایت نکات ایمنی در کویرنوردی حیاتی است: حتماً با راهنمای محلی سفر کنید، آب و غذای کافی به همراه داشته باشید، از کرم ضدآفتاب، کلاه و عینک آفتابی استفاده کنید، وسیله نقلیه خود را قبل از سفر کاملاً بررسی کنید و همیشه یک کیت کامل کمکهای اولیه و تجهیزات مسیریابی (GPS) همراه خود داشته باشید.
چرا کویر درانجیر بافق مقصدی بینظیر برای کویرنوردان است؟
کویر درانجیر بافق یک مقصد کویری کامل و چندوجهی است. این منطقه از یک سو با تپههای ماسهای بکر و مرتفع، نیاز ماجراجویان و آفرودسواران حرفهای را برآورده میکند و از سوی دیگر با سکوت عمیق و آسمان پرستارهاش، پناهگاهی برای جویندگان آرامش و علاقهمندان به نجوم است. وجه تمایز اصلی این کویر، همجواری آن با اکوسیستمهای متنوع دیگر است؛ از شهر صنعتی و تاریخی بافق با نخلستانهای زیبایش گرفته تا منطقه حفاظتشده کوه بافق با حیات وحش نادر و ارزشمندش. این ترکیب منحصر به فرد، به مسافران این فرصت را میدهد که در یک سفر، مجموعهای از تجربیات کاملاً متفاوت از طبیعتگردی، ماجراجویی، تاریخ و حیات وحش را کسب کنند و کویر بافق را نه تنها به عنوان یک ریگزار، بلکه به عنوان یک پکیج کامل گردشگری در استان یزد در خاطرات خود ثبت نمایند.
دیدگاهتان را بنویسید