مجموعه آرامگاه و خانقاه شیخ صفی‌الدین اردبیلی در شهر اردبیل، یکی از برجسته‌ترین شاهکارهای معماری ایرانی-اسلامی و میراث جهانی یونسکو است. این مجموعه که مدفن بنیان‌گذار طریقت صفویه و برخی از پادشاهان این سلسله است، تلفیقی بی‌نظیر از عرفان و سلطنت را به نمایش می‌گذارد.

سازه‌های آبی تاریخی شوشتر در استان خوزستان، مجموعه‌ای به هم پیوسته و هوشمند از پل‌ها، بندها، آسیاب‌ها، آبشارها و تونل‌های عظیم است که از دوران هخامنشی تا ساسانی برای مدیریت آب رودخانه کارون ساخته شده‌اند.

سنگ‌نوشته بیستون در کرمانشاه، بزرگترین کتیبه جهان و سندی جاودان از تاریخ امپراتوری هخامنشی است. این اثر که به دستور داریوش بزرگ حجاری شده، شرح پیروزی او بر شورشیان و به دست گرفتن قدرت را به سه زبان فارسی باستان، ایلامی و اکدی روایت می‌کند.

گنبد سلطانیه با بهره‌گیری از تکنیک‌های پیشرفته آجربری، محاسبات دقیق مهندسی و سازه‌هایی که در دوران قرون وسطی بی‌نظیر بوده‌اند، به عنوان یک شاهکار بی‌بدیل دوران خود محسوب می‌شود. نمای خارجی بنا با آجرهای فیروزه‌ای و لاجوردی به طرز هنرمندانه‌ای تزئین شده است.

پاسارگاد، با تمامی شکوه، تاریخ و ابعاد فرهنگی خود، تنها یادگاری از دوران طلایی گذشته نیست؛ بلکه همچون پلی استوار، میان تاریخ غنی ایران و آینده‌ای روشن، ارتباطی ناگسستنی برقرار می‌سازد. این مجموعه، نه تنها گنجینه‌ای از دانش، هنر و اندیشه نیاکان ماست

ارگ بم شامل چندین محله مسکونی بود که هر کدام از آن‌ها دارای خانه‌هایی با معماری مشابه و فضاهای عمومی مانند حمام و مسجد کوچک خود بودند. این محله‌ها در سطوح مختلف ارگ پراکنده بودند و با کوچه‌های باریک و مارپیچ به یکدیگر متصل می‌شدند.

تخت سلیمان تکاب، گنجینه‌ای ارزشمند و میراث جهانی یونسکو، با قدمتی کهن، معماری باشکوه دوران ساسانی، آتشکده مقدس آذرگشسب، و دریاچه‌ای اسرارآمیز در دل طبیعت چشم‌نواز آذربایجان غربی، شاهدی بر شکوه تاریخ ایران است که نیازمند حفاظت و معرفی مستمر می‌باشد.

تخت جمشید شیراز در مرودشت، شاهکار باستانی هخامنشی است که با معماری شگفت‌انگیز، تاریخ غنی و جایگاه ویژه در فهرست میراث جهانی یونسکو، نماد شکوه و تمدن ایران باستان محسوب می‌شود.

این میدان عظیم که در دوران صفویه ساخته شد، با ابعاد وسیع و چهار بنای شاخص—مسجد شاه (مسجد امام)، مسجد شیخ لطف‌الله، عمارت عالی‌قاپو، و بازار قیصریه نمادی از شکوه، هنر، و فرهنگ ایران‌زمین است. با ثبت جهانی در فهرست میراث جهانی یونسکو در سال ۱۹۷۹، اهمیت این میدان به عنوان میراثی برای بشریت تأیید شده است.

چغازنبیل شوش، شاهکار معماری ایلام باستان و نخستین اثر ایرانی ثبت‌شده در یونسکو، حدود ۱۲۵۰ پیش از میلاد ساخته شد. این زیگورات پنج‌طبقه با معماری خشتی، سه حصار دفاعی و تزئینات منحصربه‌فرد، در خوزستان واقع است. مکانی مقدس برای آیین‌های مذهبی و نماد غرور ملی، که بازدید از آن تجربه‌ای بی‌نظیر از تاریخ و فرهنگ ایران را فراهم می‌کند.